صنایع فرهنگی ، بخش مغفول در سرمایه گذاری ها
دکتر حمید آیتی
عضو هیات مدیره نوآوران توسعه ملی
برخی از صاحبنظران، مجموعه رویه ها،مقررات ، نهادها و سازمان های دانشی که انسان و نیازهای روحی ،عاطفی،اجتماعی و فرهنگی او را مورد توجه و مطالعه قرار داده اند را “فناوری های نرم” نامیده اند .
فناوری های نرم (در مقابل فناوری های سخت و غالبا کارخانه ای ِ بزرگ) با روح، ذائقه،عاطفه ،احساس و اندیشه انسان سر و کار دارد و حوزه وسیعی از کسب و کارها از جمله صنایع مربوط به انتشارات مکتوب، فیلم، موسیقی، هنرهای تجسمی،هنرهای دستی،اسباب بازی ها، نرم افزارهای تخصصی-حرفه ای و سرگرمی و نظایر آن را در بر می گیرد.
آنچه فناوری های نرم را در سال های اخیر،ممتاز و برجسته ساخته ، وجود عنصر خلاقیت و نوآوری در پدید آوردن محصولات آن است.در دوران معاصر، این صنایع عملا” از خلوتگاه شخصی و دو طرفه ی اثر و صاحب اثر خارج گردیده و با تولیدات انبوه خود در خدمت رفع نیازهای گسترده اجتماع قرار گرفته است و بدینسان در گستره ی فعالیت های اقتصادی نیز سهم بزرگی به خود اختصاص داده است. یکی از دلایل این گستردگی ،رشد و فربهی صنایع فرهنگی، ارتباط تنگاتنگ آن بانیازهای روزمره و مبتلابهِ شهروندان و حتی سازمان های اداری است .
اهمیت این مقوله چنان است که در سال های اخیر در زیر مجموعه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ، ستادی با عنوان “دانش بنیان نرم و هویت ساز” شکل گرفته و اهداف زیر را برای پیشبرد برنامه های خود تعریف کرده است :
افزایش تولید و سهم خدمات و محصولات نرم و فرهنگی در اقتصاد ملی
ارتقای ساز و کارهای سیاستگذاری و نهادینه سازی گفتمان فناوری های نرم در کشور
ارتقا و بهره برداری از سرمایه های دانشی و انسانی کشور در حوزه فناوری های نرم
توسعه نقش آفرینی و همکاری بین المللی در زمینه فناوری های نرم
بهبود زیر ساخت های نهادی توسعه و تجاری سازی فناوری های نرم.
چنانکه ملاحظه می شود واژگان صنایع خلاق و فرهنگی،جای پای خود را در دنیای تجارت و عرصه ی کلان اقتصادی کشور باز نموده است. شاید تا چندی پیش برای سرمایه گذاران، مقوله صنایع فرهنگی و فناوری های نرم به عنوان جایگاهی برای سرمایه گذاری و کسب سود ، مفهومی غریب و دور از انتظار بود اما هم اینک گستره و انبوه محصولات فرهنگی، موج رو به افزونی نیاز بازار و ضرورت رفع مطالبات روزمره ی مردم، جذابیت و اقتصادی بودن سرمایه گذاری در زمینه صنایع نرم را به مفهومی جدی و واقعی تبدیل ساخته است و معلوم نیست در مواردی چنانچه با مطالعه دقیق و کامل صورت گیرد، سرمایه گذاری در زمینه فناوری های نرم ، کم تر از سایر حوزه ها سود به همراه داشته باشد .
در سالیان اخیرتعداد معتنابهی از استارتاپ ها در حوزه صنایع فرهنگی تاسیس گردیده اند و از سوی برخی از بانک های بزرگ کشور ، به تدریج رغبت به سرمایه گذاری در این زمینه نشان داده شده است.
شرکت نوآوران توسعه ملی ازهمان آغاز کارخود در دوره ی جدید، التفات ویژه ای به مقوله صنایع خلاق و فرهنگی داشته وبه منظورشناسایی و ارزیابی دقیق تر این حوزه به همراه اعضای هیات مدیره ،اوقات زیادی به این امر اختصاص داده و نشست های متعددی با مدیران پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی مستقر در دانشگاه علم و فرهنگ و بسیاری از استارتاپ های مرتبط با صنایع فرهنگی برگزار نموده است . جالب توجه آنکه برخی از محصولات و خدمات این استارتاپ ها نه تنها برای مشتریان معمول جامعه ، بلکه برای ده ها شرکت زیر مجموعه گروه توسعه ملی نیز قابل بهره برداری است. اخباردیدارهای انجام شده از استارتاپ های یاد شده دردرگاه شرکت نوآوران با نشانی www.noavaran.com قابل دسترسی است.
از دیگر سو ، در سطح کلان تر ، انتظار می رود مقوله ی سرمایه گذاری در فناوری های نرم و حوزه فرهنگ و هنر بیش از پیش مورد عنایت قرار گیرد و آینده ی امید بخشی با پیشتازی بانک ملی و گروه بزرگ توسعه ملی محقق گردد .
